Ruh Halimizi Neden Bağırsaklarımızla Paylaşıyoruz?
Sağlıklı bir bedeni destekleyen en önemli faktörlerden biri sağlıklı bir bağırsak sistemidir. Bağırsak sağlığı, bağırsak mikrobiyotasının çeşitliliği ve yararlı bakterilerin artışı ile mümkündür. Yapılan çalışmalarda mikrobiyal çeşitliliğin azalması duygu durumunun olumsuz yönde etkilenmesi ile ilişkilendirilmiştir. Depresyon tanısı alan bireylerde bağırsak sağlığı için önemli olan anti-inflamatuar ve kısa zincirli yağ asidi üreten bakterilerin azaldığı, iltihaplanmayı artıran bakterilerin arttığı gözlemlenmiştir. Bununla birlikte mikrobiyotanın zarar gördüğü durumlarda nöral mesajcı üretimi, bağışıklık yanıtı ve sinir uyarımı gibi fonksiyonlar zarar görürken; bu durum ruh halini de negatif yönde etkiler.
Bağırsak mikrobiyotası genel sağlık durumunu birçok sistem ile iletişim kurarak etkiler. Bunlardan biri beyin-bağırsak aksıdır. Merkezi sinir sistemi ile sindirim sisteminin çift yönlü etkileşimi vagus siniri aracılığı ile sağlanır. Bununla birlikte ruh halini yöneten hormonlardan biri olan serotonin hormonu bu etkileşim üzerinde etkilidir. Çünkü insan bedeninde salgılanan serotoninin %95’i bağırsak mukozasındaki özel hücreler salgılanır. Bu da mutluluğun kaynağının direkt olarak bağırsak sağlığı ve beslenme ile ilgili olduğunu gösterir.
Kronik Kabızlık: Fiziksel Rahatsızlık Kadar Duygusal Yük de Yaratır
Bağırsak sağlığı ve dengeli bağırsak mikrobiyotası bireylerin ruh halini serotonin üretimi ile desteklediği gibi sindirim sisteminde yaşanan problemler duygu durumunu benzer şekilde etkiler. Toplumda sıklıkla gözlemlenen kronik kabızlık sendromu değişen bağırsak mikrobiyotasının işlevlerini yeterince yerine getirememesi ile birlikte azalan metabolitlerin, serotonin düzeylerinin ve kalın bağırsağa geçiş süresinin azalması olarak ortaya çıkar.
Adrenal bezden üretilen hipotalamus-hipofiz-adrenal (HPA) aksı üzerinden artan kortizol hormonu vücudun stres yanıtıdır. Yüksek stres seviyeleri bağırsak hareketini azaltıcı yönde etkileyebilir. Bu durum bağırsak sağlığı için negatif bir tepki olan bağırsak geçirgenliğini artırabilir. Bireylerde gözlemlenen bu durum, kronik kabızlığı tetiklerken stres yanıtının artması enflamasyon benzeri etkiler doğurur. Özellikle stres seviyelerinin artması, duygu durumunu olumsuz etkilerken bağırsak geçiş hızını azaltır ve bu da kabızlığa yol açabilir.
Mutluluğun Kimyası Bağırsaklarda Üretiliyor
Serotoninin %95’inin bağırsaklarda üretilmesi ve serotonin üretiminin çift yönlü olması, insan vücudundaki sistemlerin birbiri ile etkileşiminin ne kadar yoğun olduğu ile ilgili bilgi verir. Bağırsaklardan salgılanan mutluluk hormonu bağırsak geçiş hızını, salgılanmasını, duyusal iletimi, bağırsak bariyerinin korunması ve bağışıklık yanıtlarını etkiler. Uyku hormonu olarak bilinen, serotoninden dönüşen ve sentezlenen melatonin, bağırsak mikrobiyotası ile ilişkilidir. Bu sebeple insan sağlığında kritik bir rol üstlenen uyku kalitesi, mikrobiyota sağlığından doğrudan etkilenir. Bu nedenle sağlıklı bağırsak, mutlu bir bedenin ve zihnin hem belirleyicisi hem de bütüncül sağlığı yansıtan unsurudur.
Mutluluk Sadece Zihinsel Değil, Bağırsak Sağlığımızla İç İçe
Mutluluk sadece zihindeki psikolojik sürece ait sağlığın bir göstergesi değildir. Mutluluğun sürekliliği için sinir sistemi ve sindirim sistemi başta olmak üzere, bütüncül sağlığın korunması ve desteklenmesi gerekir. Bundan dolayı mutluluğu hem zihinde hem de bedende gözlemlemek gerekir. Bağırsak mikrobiyotası, duygu durumunu etkileyen mikroorganizmalarla doludur. Sağlıklı ve dengeli miktarda bakteriler ile dolu bir mikrobiyota, yalnızca sindirimi ve emilimi değil, aynı zamanda duyguları da yönetir. Vücut bağırsak dostu besinler tükettiğinde ruh halini destekleyen serotonin gibi mutluluk hormonlarının üretimine katkı sağlar. Bu şekilde bireyler daha huzurlu, enerjik ve dengede hisseder.
